Nấm thượng hoàng (nấm hoàng sơn) là một loại nấm thảo dược quý hiếm thường mọc trên thân cây dâu tằm mục nát ở những khu rừng già ẩm ướt. Trong nấm chứa nhiều chất dinh dưỡng quý như Polysaccharide, Triterpene, Adenosine, Ganoderma…
Nấm hình bán nguyệt hoặc móng ngựa với kích thước đa dạng từ vài cm đến vài chục cm. Bề mặt nấm có nhiều lớp thụ tầng màu vàng tươi, trong khi phần bên trong có màu nâu sẫm. Nấm thượng hoàng tỏa ra mùi thơm đặc trưng như gỗ mục.
Loại nấm này nổi bật với khả năng tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện chức năng gan, chống viêm và hỗ trợ điều trị bệnh ung thư, tiểu đường, tim mạch. Ngoài ra, nấm thượng hoàng còn có tác dụng chống lão hóa, cải thiện trí nhớ, hỗ trợ giấc ngủ và giảm stress.
Nấm thượng hoàng có nhiều dạng sản phẩm như nấm tươi, nấm khô, bột nấm và viên nang. Tùy theo nhu cầu và sở thích, bạn có thể sử dụng nấm hoàng sơn để pha trà, ngâm rượu hoặc chế biến các món ăn bổ dưỡng.
Liều lượng khuyến nghị cho nấm khô là khoảng 1.5-9g/ngày, đối với bột nấm là 1-3g/ngày, và viên nang là 1-3 viên/ngày. Nên sử dụng liên tục trong 3-6 tháng, sau đó nghỉ 1-2 tuần.
Cùng tìm hiểu kỹ hơn về nấm thượng hoàng qua bài viết sau nhé!
Nấm Thượng Hoàng Là Gì?
Nấm thượng hoàng là loại nấm thảo dược quý chi Phellinus, họ Hymenochaetaceae, mọc trên cây dâu tằm với bề mặt nấm có nhiều lớp thụ tầng màu vàng.
Nấm thượng hoàng có nhiều tên gọi khác nhau:
- Tên khoa học: Phellinus linteus.
- Tên tiếng Trung Quốc: Songgen.
- Tên tiếng Hàn Quốc: Sanghwan.
- Tên tiếng Nhật: Meshimakobu.
- Tên tiếng Việt: Nấm thượng hoàng, hoàng sơn.
Thành phần dinh dưỡng có trong nấm thượng hoàng gồm:
- Polysaccharide: Hoạt chất này chiếm 10-50% trọng lượng khô của nấm thượng hoàng. Polysaccharide có vai trò hạn chế di căn khối u, tăng cường sức đề kháng, cải thiện rối loạn miễn dịch.
- Triterpene: Nấm thượng hoàng chứa hơn 150 loại triterpene khác nhau, trong đó ganoderic acid là loại phổ biến nhất. Các hợp chất này có tác dụng chống viêm và chống ung thư.
- Adenosine (Nucleoside và purine): Có tác dụng giãn mạch và cải thiện tuần hoàn máu.
- Acid ganoderic: Giúp kiểm soát cân nặng, hỗ trợ cải thiện sức khỏe.
- Ganoderma: Làm loãng máu, điều hòa huyết áp, nâng cao chức năng não và dây thần kinh.
- Vitamin và khoáng chất: Nấm Thượng Hoàng giàu vitamin B, đặc biệt là riboflavin và niacin. Nó cũng chứa nhiều khoáng chất như kali, canxi, magie và selen.
Nấm Thượng Hoàng Có Đặc Điểm Gì?
Nấm thượng hoàng có dạng hình bán nguyệt/ móng ngựa với đa dạng kích thước, từ vài cm đến vài chục cm. Màu sắc nấm khá đa dạng, bên ngoài màu vàng tươi, bên trong màu nâu sẫm.
Loại nấm này có mùi thơm đặc trưng như gỗ mục và thường mọc trên thân cây dâu tằm mục nát ở những khu rừng già, ẩm ướt.
1. Hình dạng
Nấm thượng hoàng có hình bán nguyệt hoặc móng ngựa, bám chặt vào thân gỗ. Bề mặt nấm có nhiều lớp thụ tầng chồng lên nhau, tạo thành các vân đồng tâm.
Kích thước của quả thể nấm khá đa dạng, có thể từ vài cm đến vài chục cm.
2. Màu sắc
Màu sắc của nấm thượng hoàng khá đa dạng, phụ thuộc vào độ tuổi và điều kiện sinh trưởng:
- Vàng tươi: Các lớp thụ tầng bên ngoài thường có màu vàng tươi rất bắt mắt.
- Nâu sẫm: Các lớp bên trong có thể có màu nâu sẫm hơn.
3. Mùi vị
Nấm thượng hoàng có mùi thơm đặc trưng, hơi giống mùi gỗ mục. Mùi thơm này là một trong những dấu hiệu giúp phân biệt nấm thượng hoàng với các loại nấm khác.
4. Môi trường sinh trưởng
Nấm hoàng sơn thường mọc trên thân gỗ mục, đặc biệt là cây dâu tằm. Loại nấm này thường xuất hiện ở những khu rừng già, nơi có độ ẩm cao và nhiệt độ ổn định.
Nấm Thượng Hoàng Có Công Dụng Gì?
Nấm thượng hoàng có khả năng tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện chức năng gan, chống viêm hiệu quả. Bên cạnh đó, loại nấm này còn được sử dụng để điều trị các căn bệnh mãn tính như ung thư, tiểu đường và tim mạch.
Một số công dụng khác của nấm hoàng sơn là chống lão hóa, cải thiện trí nhớ, hỗ trợ giấc ngủ và giảm stress.
1. Tăng cường hệ miễn dịch
Nấm thượng hoàng có khả năng kích thích sản xuất và hoạt động của các tế bào miễn dịch như tế bào T, tế bào NK (Natural Killer) và đại thực bào. Từ đó, giúp cơ thể tăng cường khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh, bảo vệ cơ thể khỏi sự tấn công của vi khuẩn, virus.
Theo một nghiên cứu năm 2003 trên tạp chí “International Journal of Medicinal Mushrooms”, uống chiết xuất nấm hoàng sơn với liều 1.5g/ngày trong 12 tuần đã giúp tăng đáng kể hoạt động của tế bào NK và lympho T ở những người tình nguyện khỏe mạnh.
2. Cải thiện chức năng gan
Nấm hoàng sơn có tác dụng chống viêm, chống oxy hóa và bảo vệ tế bào gan trước tác động của các độc tố và gốc tự do.
Một nghiên cứu trên 90 bệnh nhân viêm gan B mãn tính cho thấy sử dụng Nấm Thượng Hoàng trong 6 tháng giúp cải thiện chức năng gan, với 33% bệnh nhân có mức enzyme gan trở về bình thường.
3. Tác dụng chống viêm
Triterpene trong nấm thượng hoàng có tác dụng chống viêm mạnh mẽ, giúp giảm các triệu chứng viêm trong nhiều bệnh lý mãn tính.
Một nghiên cứu in vitro cho thấy chiết xuất nấm hoàng sơn có thể ức chế sản xuất các cytokine gây viêm lên đến 50%.
4. Hỗ trợ phòng ngừa và điều trị ung thư
Các hoạt chất triterpenoids trong nấm hoàng sơn, đặc biệt là ganoderic acids có tác dụng ức chế sự phát triển và di căn của tế bào ung thư.
Năm 2008, một nghiên cứu công bố trên tạp chí Molecular and Cellular Biochemistry đã cho thấy ganoderic acid T có khả năng gây ra quá trình apoptosis ở tế bào ung thư vú MCF-7, trong khi các tế bào lành tính MCF-10A không bị ảnh hưởng.
Ngoài ra, nấm thượng hoàng còn giúp giảm tác dụng phụ của hóa trị và xạ trị, cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân ung thư.
Một nghiên cứu lâm sàng năm 2012, được công bố trên tạp chí Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, đã cho thấy kết quả đáng chú ý: Bệnh nhân ung thư gan giai đoạn cuối khi kết hợp chiết xuất nấm hoàng sơn với hóa trị truyền thống có tỷ lệ sống sót sau 1 năm cao hơn 20% so với nhóm chỉ điều trị bằng hóa trị.
5. Hỗ trợ điều trị tiểu đường
Nấm thượng hoàng giúp tăng độ nhạy insulin, giảm kháng insulin và ức chế sự hấp thu glucose ở ruột. Từ đó giúp ổn định lượng đường trong máu, hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường.
Thử nghiệm lâm sàng năm 2004 trên tạp chí “Diabetes Research and Clinical Practice” cho thấy bệnh nhân đái tháo đường type 2 uống chiết xuất nấm Thượng Hoàng với liều 1.8g/ngày trong 12 tuần có sự cải thiện về kiểm soát đường huyết, với giảm đường huyết lúc đói (-11%) và HbA1c (-0.8%).
6. Hỗ trợ điều trị bệnh tim mạch
Adenosine và các polysaccharides trong thượng hoàng có tác dụng giảm cholesterol toàn phần và LDL-cholesterol, đồng thời tăng HDL-cholesterol. Thế nên, sử dụng loại nấm này giúp ngăn ngừa xơ vữa động mạch, giảm nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch.
Theo một nghiên cứu năm 2011 trên tạp chí “Phytotherapy Research”, bệnh nhân mỡ máu cao uống chiết xuất nấm hoàng sơn với liều 1.44g/ngày trong 12 tuần đã có sự giảm đáng kể về cholesterol toàn phần (-8%), LDL-cholesterol (-12%) và triglycerides (-15%), trong khi HDL-cholesterol tăng 14%.
7. Tác dụng chống lão hóa và cải thiện trí nhớ
Với hàm lượng cao các chất chống oxy hóa như triterpenoids và polysaccharides, nấm Thượng Hoàng giúp trung hòa gốc tự do, bảo vệ tế bào thần kinh và cải thiện tuần hoàn não.
Một nghiên cứu năm 2009, được công bố trên tạp chí Phytomedicine, đã chỉ ra rằng chiết xuất nấm hoàng sơn có khả năng cải thiện đáng kể khả năng học tập và ghi nhớ ở chuột già.
8. Hỗ trợ giấc ngủ và giảm stress
Các hợp chất trong nấm hoàng sơn có tác dụng an thần nhẹ, giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ và giảm stress.
Một nghiên cứu trên 132 người bị rối loạn giấc ngủ cho thấy sử dụng thượng hoàng trong 8 tuần giúp cải thiện thời gian ngủ trung bình 47 phút và giảm 27% triệu chứng mất ngủ.
Dùng Nấm Thượng Hoàng Như Thế Nào Hiệu Quả?
Nấm thượng hoàng có nhiều dạng sản phẩm: Nấm tươi, nấm khô, bột nấm và viên nang. Tùy theo nhu cầu, dạng sản phẩm mà bạn có thể cân nhắc dùng nấm hoàng sơn để pha trà, ngâm rượu, nấu món ăn.
Về liều lượng, có thể dùng khoảng 1.5-9g nấm khô/ngày hoặc 1-3g bột nấm/ngày hoặc 1-3 viên nang/ngày liên tục trong vòng 3 – 6 tháng rồi nghỉ 1-2 tuần.
1. Các dạng sản phẩm nấm thượng hoàng
4 dạng sản phẩm nấm thượng hoàng phổ biến hiện nay gồm:
- Nấm tươi: Đây là dạng nguyên bản nhất, giữ được đầy đủ các thành phần dinh dưỡng. Tuy nhiên, nấm tươi khó bảo quản và không phổ biến trên thị trường.
- Nấm khô: Được sấy khô để bảo quản lâu dài. Nấm khô giữ được hầu hết các hoạt chất và thường được sử dụng để nấu trà hoặc súp.
- Bột nấm: Được nghiền từ nấm khô, dễ sử dụng và có thể thêm vào các món ăn hoặc đồ uống.
- Viên nang: Dạng cô đặc, tiện lợi khi sử dụng và có hàm lượng hoạt chất cao.
2. Phương pháp chế biến
Tùy theo nhu cầu và sở thích, bạn có thể chế biến nấm thượng hoàng để sử dụng bằng cách:
- Nấu trà: Dùng 3-5g nấm khô hoặc 1-2g bột nấm ngâm trong nước nóng 80-90°C trong 15-20 phút.
- Ngâm rượu: Sử dụng 50g nấm khô, 1 lít rượu 30-40 độ ngâm trong 30-45 ngày, lắc đều mỗi ngày.
- Nấu súp và món ăn: Thêm 1-2g bột nấm vào các món súp, cháo hoặc nước sốt.
3. Liều lượng sử dụng
Liều lượng dùng phổ biến: 1.5-9g nấm khô/ngày hoặc 1-3g bột nấm/ngày hoặc 1-3 viên/ngày với dạng viên nang (heo hướng dẫn của nhà sản xuất). Có thể sử dụng liên tục trong 3-6 tháng, sau đó nghỉ 1-2 tuần trước khi tiếp tục.
Lưu ý: Liều lượng có thể thay đổi tùy theo mục đích sử dụng và tình trạng sức khỏe cá nhân. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi sử dụng.
Những Câu Hỏi Liên Quan Tới Nấm Thượng Hoàng
1. Nấm thượng hoàng có thể gây tương tác với thuốc gì?
Nấm thượng hoàng có thể gây tương tác với một số loại thuốc tây như thuốc chống đông máu, thuốc hạ huyết áp, thuốc trị tiểu đường. Vì vậy, cần theo dõi chặt chẽ các chỉ số liên quan khi sử dụng đồng thời.
2. Có thể sử dụng nấm hoàng sơn cho trẻ em không?
Chưa có đủ bằng chứng về tính an toàn của nấm thượng hoàng đối với trẻ em. Cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng cho trẻ em.
3. Phụ nữ có thai và cho con bú có được sử dụng nấm thượng hoàng không?
Chưa có đủ dữ liệu về tính an toàn của nấm hoàng sơn đối với thai nhi và trẻ sơ sinh. Vì vậy, phụ nữ có thai và cho con bú nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
4. Nấm thượng hoàng có thể gây dị ứng không?
Có. Một số người có thể bị dị ứng với nấm hoàng sơn, biểu hiện như ngứa, mẩn đỏ, khó thở hoặc phù mạch. Nếu gặp phải các triệu chứng trên, nên ngừng sử dụng và tìm đến sự trợ giúp của bác sĩ.
5. Có thể kết hợp nấm thượng hoàng với các loại thảo dược nào?
Nấm thượng hoàng có thể kết hợp với một số loại thảo dược khác như: nấm linh chi, đông trùng hạ thảo để tăng cường hiệu quả. Tuy nhiên, trước khi kết hợp, bạn nên tham khảo ý kiến của chuyên gia.
6. Nên bảo quản nấm thượng hoàng như thế nào?
Nấm thượng hoàng khô nên được bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Nấm tươi nên được bảo quản trong tủ lạnh.
7. Mua nấm thượng hoàng ở đâu uy tín, chất lượng?
Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực dược liệu, Linh Chi Nông Lâm tự hào là đơn vị cung cấp nấm thượng hoàng uy tín, được đông đảo khách hàng tin tưởng lựa chọn.
Linh Chi Nông Lâm cam kết cung cấp nấm thượng hoàng chất lượng cao, nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và giá cả cạnh tranh.
2 dòng sản phẩm nấm thượng hoàng Nông Lâm chính gồm:
- Nấm thượng hoàng nguyên tai.
- Bột nấm thượng hoàng.
Liên hệ với Linh Chi Nông Lâm để được tư vấn cụ thể hơn nếu có nhu cầu nhé!
Cordycepin trong Đông Trùng Hạ Thảo được FDA Mỹ chấp thuận để sản xuất thuốc điều trị Covid
