Ung thư là một nhóm bệnh đặc trưng bởi sự phát triển và lan rộng không kiểm soát của các tế bào bất thường trong cơ thể. Nguyên nhân gây ung thư đa dạng, bao gồm yếu tố di truyền, môi trường, lối sống và các yếu tố nguy cơ khác.
Theo Tổ chức Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC), năm 2020 ghi nhận khoảng 19,3 triệu ca mắc mới và 10 triệu ca tử vong do ung thư trên toàn cầu. Một số loại ung thư phổ biến nhất gồm: ung thư phổi, ung thư vú, ung thư đại trực tràng, ung thư gan và ung thư tuyến tiền liệt.
Thảo dược đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị ung thư, giúp cải thiện sức khỏe và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Một số loại thảo dược có khả năng hỗ trợ đẩy lùi ung thư gồm: Nấm linh chi, nhân sâm, cúc hoa, bạch quả, cỏ mần trầu, nấm thượng hoàng, đông trùng hạ thảo và nấm lim xanh.
Sử dụng đúng cách thảo dược giúp tăng cường hệ miễn dịch, chống viêm và oxy hóa, đồng thời ức chế sự phát triển của tế bào ung thư.
Tuy nhiên, bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ, không tự ý thay thế thuốc điều trị, dùng đúng liều và đúng cách, đồng thời theo dõi, báo cáo các tác dụng phụ phát sinh.
Để hiểu hợp chi tiết về Top các loại thảo dược hỗ trợ đẩy lùi ung thư, tham khảo bài viết sau nhé!
Thảo Dược Có Vai Trò Gì Trong Việc Hỗ Trợ Đẩy Lùi Ung Thư?
Thảo dược giúp tăng cường sức khỏe tổng thể của bệnh nhân ung thư thông qua các cơ chế như bồi bổ cơ thể, tăng cường hệ miễn dịch và cải thiện chức năng của các cơ quan. Đồng thời, thảo dược còn có khả năng giảm thiểu tác dụng phụ không mong muốn của các liệu pháp điều trị ung thư như hóa trị và xạ trị, giúp bệnh nhân dễ dàng tuân thủ phác đồ điều trị.
Một nghiên cứu tổng quan của Viện Y học Cổ truyền Trung Quốc cho thấy, kết hợp thảo dược với hóa trị và xạ trị có thể giúp tăng tỷ lệ đáp ứng điều trị lên 30-40% so với chỉ sử dụng hóa trị và xạ trị đơn thuần.
Ngoài ra, thảo dược còn giúp cải thiện chất lượng sống, giảm mệt mỏi, tăng cường khả năng miễn dịch và kéo dài thời gian sống thêm của bệnh nhân ung thư.
Có Những Loại Thảo Dược Nào Hỗ Trợ Điều Trị Ung Thư?
8 loại thảo dược được sử dụng để hỗ trợ điều trị ung thư gồm nấm linh chi, nhân sâm, cúc hoa, bạch quả, cỏ mần trầu, nấm thượng hoàng, đông trùng hạ thảo và nấm lim xanh.
Nấm Linh Chi
Nấm Linh Chi là một loại nấm dược liệu quý, được sử dụng từ lâu đời trong y học cổ truyền với nhiều công dụng hỗ trợ sức khỏe, bao gồm cả hỗ trợ điều trị ung thư.
Công dụng:
- Tăng cường hệ miễn dịch.
- Hỗ trợ ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, giảm di căn.
- Giảm tác dụng phụ của hóa trị và xạ trị.
- An thần, giúp ngủ ngon.
- Bảo vệ gan.
Cách dùng:
- Sắc nước uống: Nấm khô thái lát, sắc với nước uống hàng ngày.
- Nghiền bột pha trà hoặc uống trực tiếp.
- Ngâm rượu.
- Dạng viên nang, viên nén, chiết xuất: Sử dụng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
Nhân Sâm
Nhân sâm là loại thực vật quý hiếm, thuộc họ Ngũ gia bì (Araliaceae), có tên khoa học là Panax ginseng C.A. Mey. Nhân sâm được mệnh danh là “vua của các loại thảo mộc” bởi những lợi ích tuyệt vời mà nó mang lại cho sức khỏe con người, đặc biệt trong việc hỗ trợ điều trị ung thư.
Công dụng:
- Tăng cường sức đề kháng, nâng cao thể trạng.
- Chống oxy hóa, bảo vệ tế bào khỏi tổn thương.
- Hỗ trợ giảm mệt mỏi, căng thẳng.
- Một số nghiên cứu cho thấy nhân sâm có thể ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, nhưng cần thêm nhiều nghiên cứu chuyên sâu.
Cách dùng:
- Ngậm sâm tươi hoặc khô.
- Sắc nước uống.
- Ngâm rượu.
- Chế biến món ăn (ví dụ: hầm gà sâm).
- Dạng viên nang, viên nén, cao sâm: Sử dụng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
Lưu ý: Không nên dùng nhân sâm cho người bị cao huyết áp, phụ nữ có thai và cho con bú, người bị rối loạn đông máu. Cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
Cúc Hoa
Cúc hoa là một loài hoa thuộc họ Cúc (Asteraceae), có tên khoa học là Chrysanthemum morifolium Ramat. Cây cúc hoa có nguồn gốc từ Đông Á, được trồng phổ biến ở Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Việt Nam.
Loại hoa này được sử dụng phổ biến trong y học cổ truyền, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, và được cho là có một số tiềm năng trong việc hỗ trợ phòng ngừa và điều trị ung thư.
Công dụng:
- Thanh nhiệt, giải độc.
- Chống oxy hóa.
- Một số nghiên cứu cho thấy cúc hoa có thể ức chế sự phát triển của một số loại tế bào ung thư, nhưng cần thêm nghiên cứu.
- Giúp an thần, giảm căng thẳng.
Cách dùng:
- Hãm trà uống.
- Chế biến món ăn (ví dụ: chè cúc hoa).
Một nghiên cứu in vitro được công bố trên Tạp chí Dược học Trung Quốc cho thấy, cao chiết cúc hoa có khả năng ức chế sự tăng sinh và kích thích quá trình apoptosis (chết theo chương trình) của các tế bào ung thư vú, ung thư phổi và ung thư đại trực tràng, đồng thời không gây độc tính đối với các tế bào khỏe mạnh.
Bạch Quả
Bạch quả là một loài cây thân gỗ thuộc họ Bạch quả (Ginkgoaceae). Loài cây này có nguồn gốc từ Trung Quốc, hiện nay được trồng ở nhiều nơi trên thế giới, bao gồm Việt Nam.
Bạch quả được sử dụng trong y học cổ truyền và hiện đại với nhiều công dụng, chủ yếu liên quan đến cải thiện tuần hoàn máu và chức năng não bộ, và cũng có một số nghiên cứu về tiềm năng hỗ trợ điều trị ung thư.
Công dụng:
- Cải thiện tuần hoàn máu.
- Chống oxy hóa.
- Một số nghiên cứu cho thấy bạch quả có thể ức chế sự phát triển của một số loại tế bào ung thư, nhưng cần thêm nhiều nghiên cứu.
- Cải thiện trí nhớ và chức năng nhận thức.
Cách dùng: Sử dụng chiết xuất bạch quả (dạng viên nang, viên nén, cao) theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
Lưu ý: Bạch quả có thể tương tác với một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc làm loãng máu. Cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng, đặc biệt là người đang dùng thuốc điều trị bệnh hoặc có rối loạn đông máu.
Cỏ Mần Trầu
Cỏ mần trầu là loài cây thân thảo nhỏ, mọc thành cụm sum suê, thuộc họ Hòa thảo (Poaceae). Thân cây phân nhánh, mọc bò dài sau đứng thẳng, cao 30 – 50cm. Lá mần trầu mọc so le, có hình dải nhọn, xếp thành 2 dãy cách nhau, bẹ lá mỏng có lông, phiến lá nhẵn, mềm. Hoa mần trầu mọc thành bông cần giống như bông lúa.
Cỏ mần trầu phân bố ở các vùng khí hậu ấm từ vĩ độ 50 trở lên, đặc biệt là ở các nước Đông Nam Á. Ở Việt Nam, mần trầu mọc ở khắp nơi, thường mọc thành đám trong các bãi đất, ở vùng đồng bằng, trung du cho đến vùng núi cao.
Cỏ mần trầu được các bệnh nhân ung thư sử dụng để hỗ trợ điều trị bệnh khá phổ biến.
Công dụng:
- Lợi tiểu.
- Thanh nhiệt, giải độc.
Một số nghiên cứu in vitro (trong ống nghiệm) cho thấy cỏ mần trầu có thể ức chế sự phát triển của một số dòng tế bào ung thư, nhưng cần thêm nghiên cứu lâm sàng trên người.
Cách dùng: Sắc nước uống.
Nấm Thượng Hoàng (Phellinus linteus)
Nấm Thượng Hoàng là một loại nấm dược liệu quý, được sử dụng trong y học cổ truyền từ lâu đời, nổi tiếng với khả năng hỗ trợ tăng cường hệ miễn dịch và ức chế sự phát triển của tế bào ung thư.
Công dụng:
- Tăng cường hệ miễn dịch, nâng cao sức đề kháng.
- Ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, đặc biệt là ung thư dạ dày, ung thư ruột kết, ung thư vú.
- Giảm tác dụng phụ của hóa trị và xạ trị.
- Chống oxy hóa, bảo vệ tế bào khỏi tổn thương.
Cách dùng:
- Sắc nước uống: Nấm khô thái lát, sắc với nước uống hàng ngày.
- Dạng viên nang, viên nén: Sử dụng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
Đông Trùng Hạ Thảo (Cordyceps sinensis)
Đông Trùng Hạ Thảo là một loại dược liệu quý, là sự kết hợp giữa nấm và sâu non, được biết đến với nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe, trong đó có khả năng hỗ trợ điều trị ung thư.
Công dụng:
- Tăng cường hệ miễn dịch.
- Ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, đặc biệt là ung thư phổi, ung thư gan, ung thư máu.
- Cải thiện chức năng gan, thận.
- Bồi bổ sức khỏe, tăng cường sinh lực.
Cách dùng:
- Ăn trực tiếp (dạng tươi hoặc khô).
- Hãm trà uống.
- Ngâm rượu.
- Chế biến món ăn (ví dụ: hầm với gà, chim).
- Dạng viên nang, viên nén, chiết xuất: Sử dụng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
Nấm Lim Xanh (Ganoderma lucidum Karst)
Nấm Lim Xanh là một loại nấm dược liệu họ Lim, thường mọc trên cây lim xanh đã chết trong rừng nguyên sinh tại Việt Nam. Loại nấm này được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền với nhiều công dụng hỗ trợ sức khỏe, bao gồm cả hỗ trợ điều trị ung thư.
Công dụng:
- Tăng cường hệ miễn dịch.
- Hỗ trợ ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, giảm di căn.
- Giảm tác dụng phụ của hóa trị và xạ trị.
- An thần, giúp ngủ ngon.
- Bảo vệ gan.
Cách dùng:
- Sắc nước uống: Nấm khô thái lát, sắc với nước uống hàng ngày.
- Nghiền bột pha trà hoặc uống trực tiếp.
- Ngâm rượu.
- Dạng viên nang, viên nén, chiết xuất: Sử dụng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
Cơ Chế Hoạt Động Của Thảo Dược Trong Việc Đẩy Lùi Ung Thư
Thảo dược hỗ trợ điều trị ung thư thông qua nhiều cơ chế khác nhau, bao gồm: Tăng cường hệ miễn dịch, chống viêm và chống oxy hóa, ức chế sự phát triển của tế bào ung thư.
Tăng cường hệ miễn dịch
Hệ miễn dịch đóng vai trò quan trọng trong việc nhận diện và tiêu diệt các tế bào ung thư. Thảo dược có thể tăng cường hệ miễn dịch thông qua:
- Kích thích sản xuất tế bào miễn dịch: Nhiều loại thảo dược như nhân sâm, linh chi, trùng thảo và bạch quả chứa các hợp chất giúp kích thích sự sản xuất và hoạt động của các tế bào miễn dịch như tế bào lympho T, tế bào NK (Natural Killer) và đại thực bào.
- Tăng hoạt động của tế bào miễn dịch: Các hợp chất trong thảo dược còn giúp tăng cường khả năng nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư của các tế bào miễn dịch, góp phần nâng cao hiệu quả của hệ miễn dịch trong việc chống lại ung thư.
Chống viêm và chống oxy hóa
Viêm và stress oxy hóa là hai yếu tố quan trọng góp phần vào sự phát triển và tiến triển của ung thư. Thảo dược có khả năng chống viêm và chống oxy hóa thông qua:
- Giảm các cytokine gây viêm: Nhiều loại thảo dược như cúc hoa và cỏ mần trầu chứa các hợp chất có khả năng ức chế sản xuất và hoạt động của các cytokine gây viêm như interleukin-6 (IL-6) và yếu tố hoại tử khối u alpha (TNF-α), từ đó giúp giảm tình trạng viêm trong cơ thể.
- Trung hòa các gốc tự do gây tổn thương tế bào: Các hợp chất chống oxy hóa trong thảo dược như polyphenol, flavonoid và vitamin C có khả năng trung hòa các gốc tự do, bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do stress oxy hóa gây ra, từ đó giúp ngăn ngừa sự hình thành và phát triển của tế bào ung thư.
Ức chế sự phát triển của tế bào ung thư
Một số loại thảo dược có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư thông qua:
- Ngăn chặn sự tăng sinh của tế bào ung thư: Các hợp chất trong thảo dược như ginsenoside (trong nhân sâm), ganoderic acid (trong linh chi) và curcumin (trong nghệ) có thể ngăn chặn sự tăng sinh của tế bào ung thư bằng cách ức chế các con đường tín hiệu liên quan đến sự phân chia và tăng trưởng tế bào.
- Kích thích quá trình chết theo chương trình của tế bào ung thư: Một số hợp chất trong thảo dược còn có khả năng kích thích quá trình apoptosis (chết theo chương trình) của tế bào ung thư, giúp loại bỏ các tế bào bất thường và ngăn chặn sự lan rộng của khối u.
Lưu Ý Gì Khi Sử Dụng Thảo Dược Hỗ Trợ Đẩy Lùi Ung Thư?
Một số lưu ý khi sử dụng thảo dược điều trị ung thư gồm: Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng, không tự ý thay thế thuốc điều trị, chú ý đến liều lượng và cách sử dụng, đồng thời theo dõi và báo cáo tác dụng phụ (nếu có).
Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng
Trước khi sử dụng bất kỳ loại thảo dược nào, bệnh nhân cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để:
- Đánh giá tình trạng sức khỏe và giai đoạn ung thư: Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe tổng thể và giai đoạn của bệnh ung thư, từ đó đưa ra lời khuyên về việc sử dụng thảo dược phù hợp.
- Xem xét tương tác giữa thảo dược và thuốc điều trị ung thư: Một số loại thảo dược có thể tương tác với thuốc điều trị ung thư, ảnh hưởng đến hiệu quả hoặc gây ra tác dụng phụ không mong muốn. Bác sĩ sẽ giúp bệnh nhân lựa chọn loại thảo dược phù hợp và điều chỉnh liều lượng nếu cần thiết.
Không tự ý thay thế thuốc điều trị ung thư bằng thảo dược
Thảo dược không thể thay thế hoàn toàn cho các phương pháp điều trị ung thư chính thống như hóa trị, xạ trị và phẫu thuật. Chúng chỉ nên được sử dụng song song với các liệu pháp này để tăng cường hiệu quả điều trị và cải thiện chất lượng sống của bệnh nhân.
Bệnh nhân cần tuân thủ nghiêm túc phác đồ điều trị do bác sĩ đề ra, không tự ý bỏ hoặc thay đổi liều lượng thuốc điều trị ung thư khi sử dụng thảo dược.
Chú ý đến liều lượng và cách sử dụng
Sử dụng thảo dược đúng liều lượng theo khuyến cáo của bác sĩ hoặc dược sĩ. Không tự ý tăng hoặc giảm liều lượng vì có thể dẫn đến tác dụng phụ hoặc giảm hiệu quả điều trị.
Chọn các sản phẩm thảo dược có nguồn gốc rõ ràng, được sản xuất bởi các nhà sản xuất uy tín và đã được kiểm định chất lượng. Tránh sử dụng các sản phẩm không rõ nguồn gốc hoặc không đảm bảo chất lượng.
Theo dõi và báo cáo tác dụng phụ (nếu có)
Trong quá trình sử dụng thảo dược, bệnh nhân cần:
- Ghi lại các tác dụng phụ quan sát được: Nếu xuất hiện bất kỳ tác dụng phụ nào như dị ứng, khó tiêu, buồn nôn, chóng mặt… bệnh nhân cần ghi lại chi tiết các triệu chứng và thời điểm xuất hiện.
- Thông báo cho bác sĩ về bất kỳ tác dụng phụ nào: Bệnh nhân cần thông báo ngay cho bác sĩ về các tác dụng phụ đã ghi nhận được. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng và đưa ra hướng dẫn điều chỉnh phù hợp, đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình điều trị.
Những Câu Hỏi Liên Quan Đến Thảo Dược Hỗ Trợ Đẩy Lùi Ung Thư
Liệu pháp thảo dược có thể áp dụng cho những loại ung thư nào?
Thảo dược có thể hỗ trợ điều trị nhiều loại ung thư phổ biến như ung thư phổi, ung thư vú, ung thư đại trực tràng, ung thư gan và ung thư tuyến tiền liệt. Tuy nhiên, hiệu quả của thảo dược có thể khác nhau tùy thuộc vào loại ung thư, giai đoạn bệnh và đặc điểm cá nhân của từng bệnh nhân.
Thảo dược có thể kết với các phương pháp điều trị ung thư hiện đại?
Đúng, thảo dược có thể được sử dụng song song với các phương pháp điều trị ung thư hiện đại.
Nhiều nghiên cứu cho thấy kết hợp thảo dược với hóa trị, xạ trị hoặc liệu pháp miễn dịch có thể giúp tăng cường hiệu quả điều trị, giảm tác dụng phụ và cải thiện chất lượng sống của bệnh nhân.
Tuy nhiên, bệnh nhân cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi kết hợp để đảm bảo an toàn và tránh tương tác bất lợi.
Thảo dược có thể giúp ngăn ngừa ung thư tái phát sau điều trị không?
Sử dụng thảo dược sau điều trị ung thư có thể giúp giảm nguy cơ tái phát và kéo dài thời gian sống thêm.
Ví dụ, một nghiên cứu trên 453 bệnh nhân ung thư vú cho thấy uống trà nấm linh chi hàng ngày trong 4 năm sau phẫu thuật giúp giảm 32% nguy cơ tái phát so với nhóm chứng.
Tuy nhiên, cần có thêm nhiều nghiên cứu lớn hơn để khẳng định hiệu quả của thảo dược trong dự phòng tái phát ung thư.
Sử dụng thảo dược có thể gây ra những tác dụng phụ nào?
Mặc dù thảo dược thường an toàn hơn so với thuốc hóa dược, nhưng chúng vẫn có thể gây ra một số tác dụng phụ như rối loạn tiêu hóa, dị ứng, tương tác với thuốc điều trị ung thư hoặc ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.
Ví dụ, nhân sâm có thể gây kích thích, mất ngủ và tăng huyết áp ở một số người. Do đó, bệnh nhân cần thông báo cho bác sĩ về việc sử dụng thảo dược và theo dõi sát sao các phản ứng của cơ thể.
Bệnh nhân ung thư có thể tự sử dụng thảo dược mà không cần tham khảo ý kiến bác sĩ không?
Không, bệnh nhân ung thư không nên tự ý sử dụng thảo dược mà không tham khảo ý kiến bác sĩ. Mặc dù thảo dược có nguồn gốc tự nhiên, nhưng chúng vẫn có thể gây ra tác dụng phụ hoặc tương tác với các phương pháp điều trị ung thư khác.
Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng bệnh, lựa chọn loại thảo dược phù hợp và điều chỉnh liều lượng để đảm bảo hiệu quả và an toàn cho bệnh nhân.
Những bệnh nhân ung thư nào không nên sử dụng thảo dược?
Một số đối tượng bệnh nhân ung thư cần thận trọng hoặc tránh sử dụng thảo dược, bao gồm:
- Phụ nữ mang thai hoặc cho con bú.
- Bệnh nhân mắc các bệnh lý mãn tính như bệnh gan, bệnh thận, tiểu đường hoặc rối loạn đông máu.
- Bệnh nhân sắp phẫu thuật hoặc đang trong giai đoạn hồi phục sau phẫu thuật.
- Bệnh nhân đang sử dụng các loại thuốc có thể tương tác với thảo dược.
Trong những trường hợp này, bệnh nhân cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thảo dược nào.
Bệnh nhân có thể kết hợp nhiều loại thảo dược cùng lúc để tăng hiệu quả điều trị ung thư không?
Mặc dù kết hợp nhiều loại thảo dược có thể mang lại hiệu quả cộng hợp, nhưng điều này cũng tiềm ẩn nguy cơ tương tác và tác dụng phụ không mong muốn.
Ví dụ, kết hợp nhân sâm và linh chi có thể gây tăng huyết áp hoặc rối loạn nhịp tim ở một số người. Do đó, bệnh nhân nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi kết hợp nhiều loại thảo dược để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Chi phí sử dụng thảo dược trong điều trị ung thư có cao không?
Chi phí sử dụng thảo dược trong điều trị ung thư thường thấp hơn so với các phương pháp điều trị hiện đại như hóa trị, xạ trị hoặc liệu pháp miễn dịch. Tuy nhiên, chi phí cụ thể có thể khác nhau tùy thuộc vào loại thảo dược, liều lượng, thời gian sử dụng và nguồn cung cấp.
Một số loại thảo dược như nhân sâm, nấm linh chi có thể có giá thành cao hơn so với các loại khác. Bệnh nhân nên cân nhắc khả năng tài chính và tham khảo ý kiến bác sĩ để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.
Nấm lim xanh có thể điều trị những bệnh ung thư nào?
Nấm lim xanh hỗ trợ điều trị ung thư: Ung thư hệ tiêu hóa, ung thư nội tạng và hệ nội tiết, ung thư hệ cơ quan sinh dục.
Nên mua thảo dược hỗ trợ điều trị ung thư ở đâu chất lượng, giá tốt?
Nếu bạn đang cần mua các loại thảo dược như nấm linh chi, đông trùng hạ thảo, nấm lim xanh, nấm thượng hoàng,… chất lượng, giá tốt thì có thể liên hệ với Linh Chi Nông Lâm. Chúng tôi cung cấp đa dạng quy cách sản phẩm từ dạng khô nguyên tai, dạng bột, viên nang, ngâm rượu/mật ong,… đáp ứng hầu hết nhu cầu sử dụng của khách hàng.
Sản phẩm được khai thác/nuôi trồng và sản xuất với quy trình khép kín, đảm bảo chất lượng, giá thành đầu ra. Liên hệ để biết thêm thông tin chi tiết!
Cordycepin trong Đông Trùng Hạ Thảo được FDA Mỹ chấp thuận để sản xuất thuốc điều trị Covid
